Ηλικιωμένες «θεραπεύτριες», μαζί με άτυπους ιμάμηδες στον ρόλο του χασάπη, το κάνουν και στην Ελλάδα σε ανήλικα κορίτσια προσφύγων
Μέχρι πρότινος η ελληνική κοινωνία είχε έμμεση και ελάχιστη επαφή με τη βάρβαρη πρακτική της κλειτοριδεκτομής, τον ακρωτηριασμό δηλαδή των γυναικείων γεννητικών οργάνων: μόνο μέσω κάποιων ντοκιμαντέρ που έχουν παιχτεί στην τηλεόραση και του μπεστ σέλερ που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο «Λουλούδι της ερήμου».
//
Tο τελευταίο είναι η αυτοβιογραφία της Γουόρις Ντίρι, του μοντέλου που γεννήθηκε στη Σομαλία και στα πέντε της χρόνια υπέστη τη διαδικασία αυτή, καταφέρνοντας λίγα χρόνια αργότερα να διαφύγει και να αποκαλύψει την ιστορία της.
Προ καιρού, όμως, την Ελληνική Δικαιοσύνη απασχόλησε μία σχετική υπόθεση: μια Κενυάτισσα κατέθεσε αίτηση χορήγησης διεθνούς προστασίας για τον εαυτό της και τα τρία ανήλικα παιδιά της. Στην αίτηση υποστήριξε ότι ανήκει στη φυλή Kikuyu και ως εκ τούτου τα παιδιά της κινδυνεύουν από την πρακτική της κλειτοριδεκτομής στην οποία υποβάλλονται όλες οι γυναίκες ανεξαιρέτως. Η Ελλάδα ως ευρωπαϊκή χώρα που καταδικάζει τέτοιες πρακτικές τελικά χορήγησε άσυλο στη γυναίκα και στα παιδιά της για να τους προστατέψει από την απάνθρωπη αυτή πρακτική. Ποιος να φανταζόταν όμως ότι δύο χρόνια αργότερα το «λουλούδι της ερήμου» θα φύτρωνε και στην Ελλάδα και η βάρβαρη αυτή πρακτική θα εφαρμοζόταν και εδώ.
Σύμφωνα με καταγγελίες εργαζόμενου εδώ και χρόνια σε πασίγνωστη ΜΚΟ που ασχολείται με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, το «έθιμο» αυτό εξαπλώνεται και στη χώρα μας. Αρκετά μέλη μειονοτήτων που θεωρούν καθήκον τους να ακρωτηριάσουν τα ανήλικα κορίτσια τους, επικαλούμενα λόγους ηθικής και θρησκευτικής υπακοής, επιστρατεύουν εξειδικευμένους «κόφτες» να κάνουν τη βρώμικη δουλειά σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας - με το αζημίωτο φυσικά. Στην Ελλάδα υπάρχουν χιλιάδες γυναίκες που έχουν υποστεί το βασανιστήριο αυτό. Καθώς οι γονείς τους δεν είναι σε θέση να επιστρέψουν στις χώρες από τις οποίες κατάγονται μόνο για τη διαδικασία αυτή, έχει οργανωθεί στους κόλπους των μουσουλμανικών κοινοτήτων, ιδιαίτερα στην Αθήνα και τα hot spots, μία μικρή βιομηχανία από «θεραπεύτριες» που φροντίζουν να «καθαρίζουν» σωματικά και ηθικά τα κορίτσια και τις νεαρές γυναίκες από οτιδήποτε συνδέεται με την υποτιθέμενη ντροπή που προκύπτει από τη σεξουαλικότητά τους. Εκτός από τις ηλικιωμένες γυναίκες που εκτελούν χρέη χασάπη, κάποιες φορές στη διαδικασία εμπλέκονται και άτυποι ιμάμηδες κάνοντας εκτομή, ραφή ή και μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, το μαρτύριο αυτό έχουν υποστεί «κορίτσια κάτω των 15 ετών που ήρθαν με τους γονείς τους στην Ελλάδα για ένα καλύτερο μέλλον». Πολλά από αυτά είναι κυριολεκτικά μωρά, με κάποιες περιπτώσεις να αφορούν μέχρι και βρέφη λίγων μηνών. Κι αυτά όμως δεν εξαιρούνται και ακρωτηριάζονται με ξυράφι ή ψαλίδι από αυτόκλητες μαίες, χωρίς κάποιο αναισθητικό και υπό άθλιες και εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες. Ως αποτέλεσμα, οι εγγυήσεις υγιεινής προφύλαξης είναι μηδαμινές.
«Μου έκανε τρομερή εντύπωση ότι δεν πρόκειται μόνο για γυναίκες από χώρες της Αφρικής, στις οποίες είναι ευρέως διαδεδομένη η πρακτική αυτή», μας λέει η εργαζόμενη στη ΜΚΟ, που για ευνόητους λόγους επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία της. «Συγγνώμη, αλλά δεν μπορώ να το αποκαλέσω έθιμο. Παραείναι βάρβαρο για να το χαρακτηρίσω έτσι. Γίνεται σε κορίτσια που κατάγονται από το Πακιστάν, την Ινδονησία και άλλες χώρες. Μία έφηβη κοπέλα μού εξομολογήθηκε πριν από κάποιους μήνες ότι της το ανακοίνωσε η μητέρα της λίγο καιρό αφότου ήρθε στην Ελλάδα. Της είπε ότι ήταν υποχρέωσή της, καθώς είχε πια μεγαλώσει. Αρχικά της το είχε παρουσιάσει σαν κάτι πολύ καλό, σαν μια γιορτή. Μάλιστα την έντυσε ιδιαίτερα καλά για την περίσταση. Πήγαν σε ένα σπίτι στο κέντρο της Αθήνας, ένα μικρό παλιό διαμέρισμα. Εμοιαζε ακατοίκητο, χωρίς έπιπλα, είχε μόνο κάτι στρώματα και έναν καναπέ.
Μου περιέγραψε τον πόνο. Νόμιζε ότι θα πεθάνει. Την κράταγαν δύο γυναίκες και μία της είχε κλείσει το στόμα για να μην ακουστούν οι φωνές της. Μετά τον ακρωτηριασμό της έδεσαν πολύ σφιχτά τα πόδια γύρω-γύρω, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να προχωρήσει κανονικά για αρκετές ημέρες. Μόνο μετά από αρκετά εικοσιτετράωρα μπόρεσε να πάει στην τουαλέτα. Της είπαν ότι είναι τυχερή καθώς δεν υπήρχε περίπτωση, αν κάτι δεν πήγαινε καλά, να ζητήσουν τη βοήθεια γιατρού».
Εκτός αυτών των περιστατικών υπάρχουν και άλλες καταγγελίες για γυναίκες από τη Σομαλία που εμφανίζονται σε οικογένειες μουσουλμάνων που ζουν στην Ελλάδα και αυτοπροτείνονται να κάνουν την κλειτοριδεκτομή στα κορίτσια τους. Αν και υπάρχει η πεποίθηση ότι ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων υπαγορεύεται από το Ισλάμ, αυτό δεν ισχύει. Δεν είναι λίγοι οι μετανάστες που πιστεύουν ότι αυτή την πρακτική την έχει απαιτήσει ο ίδιος ο προφήτης Μωάμεθ, καθώς διάφοροι ιμάμηδες επιμένουν να την αποδίδουν σε μια ρήση του.
Η αλήθεια είναι ότι η ρίζα του βάρβαρου αυτού εθίμου χάνεται στα βάθη των αιώνων. Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, η κλειτοριδεκτομή ήταν έθιμο αρχαίων φυλών και ανάγεται στον 6ο αιώνα π.Χ. Σε δεκάδες μουσουλμανικές χώρες, μάλιστα, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων είναι ίσως η σημαντικότερη παραδοσιακή πρακτική. Την ακολουθούν θρύλοι, σύμφωνα με τους οποίους όποιο κορίτσι δεν την εφαρμόσει η κλειτορίδα του θα αρχίσει να μεγαλώνει ανεξέλεγκτα και δεν θα μπορεί να κάνει παιδιά.
Αν οι γονείς αντισταθούν ή το ίδιο αντιδράσει σθεναρά, οι άνδρες της οικογένειας ή του ευρύτερου περιβάλλοντός της μπορεί να πετάξουν στην ίδια και την οικογένειά της οξύ ως τιμωρία. Υποτίθεται ότι αυξάνει την απόλαυση για τον άνδρα και τη μειώνει για τη γυναίκα και έτσι αποφεύγεται η σεξουαλική ελευθεριότητα από μέρους της. Επομένως, θα μπορέσει να αφοσιωθεί στην ανατροφή των παιδιών και τις δουλειές του σπιτιού! Επιπλέον, ο ακρωτηριασμός αποτελεί μέρος μιας ιεροτελεστίας που σηματοδοτεί τη μετάβαση των κοριτσιών στην ενηλικίωση. Πριν από το ξυράφι ένα κορίτσι θεωρείται άγουρο. Μετά είναι έτοιμη να παντρευτεί, μόνο όμως όποιον επιλέξει η οικογένειά της.
Τους τελευταίους αιώνες ωστόσο η πρακτική τείνει να ταυτιστεί με το ακραίο Ισλάμ. Κάθε χρόνο 3 εκατομμύρια μικρά κορίτσια από μουσουλμανικές οικογένειες υφίστανται το βάρβαρο έθιμο του σουνέτι, όπως αποκαλείται η κλειτοριδεκτομή. Μόνο το περασμένο καλοκαίρι ο επικεφαλής του Ισλαμικού Κράτους Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι έδωσε εντολή ώστε να υποστούν κλειτοριδεκτομή όλα τα κορίτσια και οι γυναίκες από 11 έως και 46 ετών στην ευρύτερη περιοχή της Μοσούλης. Σύμφωνα με την συντονίστρια ανθρωπιστικής δράσης του ΟΗΕ Ζακλίν Μπάντκοκ, η εντολή αφορούσε περί τα 4 εκατομμύρια γυναίκες.
Η Γουόρις Ντίρι, μοντέλο από τη Σομαλία, υπέστη τον απάνθρωπο ακρωτηριασμό σε ηλικία 5 ετών. Κατάφερε να διαφύγει λίγα χρόνια αργότερα από την πατρίδα της, έγινε διάσημο μοντέλο και κατέγραψε την ιστορία της στο βιβλίο με τίτλο «Λουλούδι της ερήμου» 
Εγκλημα για την Ευρώπη
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι σε όλη την Ευρώπη η κλειτοριδεκτομή θεωρείται έγκλημα, το οποίο μάλιστα διώκεται ποινικά.
Παρ' όλα αυτά, σύμφωνα με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, φαίνεται ότι έχει εξαπλωθεί από τις μουσουλμανικές κοινότητες σε αρκετές δυτικές χώρες, όπως η Βρετανία, η Γαλλία, η Ιταλία και άλλες.
Παρ' όλα αυτά, ο ακριβής αριθμός των γυναικών που έχουν υποστεί αυτό τον ακρωτηριασμό στην Ευρώπη παραμένει άγνωστος. Μελέτη για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκτιμά ότι πλησιάζει τις 500.000, ενώ επιπλέον 180.000 γυναίκες και κορίτσια κινδυνεύουν να υποβληθούν σε αυτή την πρακτική κάθε χρόνο. «Απ' ό,τι έχω αντιληφθεί από την επαφή μου με τις κοινότητες των μεταναστών εδώ στην Ελλάδα, η πρακτική αυτή λειτουργεί και ως τρόπος διατήρησης του δεσμού με τη χώρα καταγωγής τους και διατήρησης της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Παρότι οι μανάδες έχουν υποφέρει από αυτή την τόσο επώδυνη διαδικασία, επιμένουν ότι πρέπει να την υποστούν και οι κόρες τους».
Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι στη συντριπτική πλειονότητά τους τα κορίτσια δεν καταγγέλλουν τον ακρωτηριασμό τους από φόβο για τις ίδιες και τις οικογένειές τους. Δεδομένου ότι δεν επισκέπτονται γυναικολόγο, δεν είναι σε θέση κανένας να εξακριβώσει πόσο εκτεταμένο είναι το απεχθές αυτό έθιμο και στην Ελλάδα. Στη σουηδική πόλη Norrkoping πραγματοποιήθηκε ένα πιλοτικό πρόγραμμα στα σχολεία και μέσω αυτού βρέθηκαν μόνο εκεί 60 περιπτώσεις σοβαρού ακρωτηριασμού οργάνων. Η σουηδική κυβέρνηση αναγκάστηκε να ενημερώσει τις οικογένειες ότι θα ασκούνται διώξεις εναντίων τους αν τα παιδιά τους βρεθούν ακρωτηριασμένα.
Αντιθέτως, εδώ ακόμα αντιμετωπίζεται σαν κοινό μυστικό, το οποίο κανείς δεν θέλει να αποκαλύψει. «Η πρακτική παρομοιάζεται συχνά με την ανδρική περιτομή. Στην πραγματικότητα, όμως, το ακριβές αντίστοιχο για τους άνδρες είναι ο ευνουχισμός. Δεν είναι σπάνιο μικρά κορίτσια να πεθαίνουν επί τόπου τη στιγμή της κλειτοριδεκτομής από την ακατάσχετη αιμορραγία ή τον αφόρητο πόνο και το σοκ», αναφέρει η δημοσιογράφος του «Guardian» Αμπιγκεϊλ Χάγουερθ. Η Χάγουερθ ήταν από τις πρώτες που ανέδειξαν το πρόβλημα, τονίζοντας ότι έχει κάνει την εμφάνισή του και στην Ευρώπη.
Νεφέλη Λυγερού
